فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی و مزایای آنها

مقدمه

تابلوهای برق صنعتی یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های توزیع و مدیریت برق هستند که وظیفه دارند انرژی الکتریکی را به تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی منتقل و توزیع کنند. این تابلوها علاوه بر توزیع برق، عملکردهای کنترلی و حفاظتی را نیز بر عهده دارند که بهبود بهره‌وری و ایمنی در عملیات صنعتی را تضمین می‌کنند. از آنجایی که صنعت برق و فناوری با یکدیگر پیوند عمیقی دارند، تابلوهای برق صنعتی نیز با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی دچار تحولات چشمگیری شده‌اند.

با توجه به نیازهای روزافزون به اتوماسیون، مانیتورینگ هوشمند، و مدیریت انرژی، فناوری‌های نوینی در تابلوهای برق صنعتی معرفی شده‌اند که امکان بهبود کارایی، افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌ها را فراهم می‌کنند. در گذشته، تابلوهای برق به‌طور عمده بر اساس فناوری‌های سنتی و مکانیکی طراحی و ساخته می‌شدند که از نظر انعطاف‌پذیری و کارایی محدودیت‌های زیادی داشتند. اما با ورود فناوری‌های مدرن مانند سیستم‌های هوشمند، اینترنت اشیا (IoT)، رله‌های دیجیتال و سیستم‌های مدیریت انرژی، تابلوهای برق صنعتی به سمت خودکار شدن و هوشمندسازی حرکت کرده‌اند.

این مقاله به بررسی فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی و مزایای استفاده از آن‌ها می‌پردازد. در این راستا، ابتدا مروری بر فناوری‌های سنتی در این زمینه انجام خواهد شد و سپس به معرفی و بررسی فناوری‌های نوین پرداخته می‌شود. در نهایت، مزایای بهره‌گیری از این فناوری‌ها و چالش‌های مرتبط با آنها بررسی خواهند شد تا تصویری کامل از وضعیت فعلی و آینده تابلوهای برق صنعتی ارائه گردد.

مروری بر فناوری‌های سنتی در تابلوهای برق صنعتی

تابلوهای برق صنعتی از گذشته‌های دور به عنوان یکی از عناصر کلیدی در سیستم‌های الکتریکی به کار گرفته می‌شدند. این تابلوها به عنوان محل تمرکز تجهیزات کنترل، توزیع و حفاظت برق عمل می‌کردند و از آن‌ها برای اطمینان از انتقال ایمن و مطمئن انرژی الکتریکی به ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شد. در فناوری‌های سنتی، تابلوهای برق عمدتاً از تجهیزات مکانیکی و الکترومکانیکی مانند کلیدهای دستی، فیوزها، کنتاکتورها و رله‌های مغناطیسی استفاده می‌کردند. این تجهیزات اگرچه به طور موثری وظایف خود را انجام می‌دادند، اما با محدودیت‌هایی نیز همراه بودند.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های تابلوهای برق سنتی، پیچیدگی در نصب و نگهداری آن‌ها بود. این تابلوها معمولاً فضای زیادی را اشغال می‌کردند و سیم‌کشی پیچیده‌ای داشتند. از طرف دیگر، سیستم‌های سنتی به‌دلیل استفاده از تجهیزات مکانیکی، از دقت و سرعت کمتری در واکنش به تغییرات ناگهانی شبکه برق برخوردار بودند. به عنوان مثال، در سیستم‌های مبتنی بر فیوز و کنتاکتور، احتمال وقوع خرابی‌های فیزیکی یا از کار افتادن قطعات به‌طور مکرر وجود داشت که نیاز به تعمیر و تعویض مداوم را افزایش می‌داد.

یکی دیگر از محدودیت‌های تابلوهای برق سنتی، ناتوانی در مانیتورینگ لحظه‌ای و کنترل از راه دور بود. این موضوع باعث می‌شد که اپراتورها نتوانند به سرعت از وضعیت‌های بحرانی مطلع شوند و واکنش لازم را نشان دهند. به علاوه، مدیریت انرژی در این سیستم‌ها به شکل کارآمدی انجام نمی‌شد و صرفه‌جویی در مصرف انرژی چالش‌برانگیز بود.

به‌مرور زمان، با افزایش نیاز به بهره‌وری بیشتر و کاهش هزینه‌های عملیاتی، محدودیت‌های فناوری‌های سنتی آشکارتر شدند و نیاز به تغییرات اساسی در طراحی و عملکرد تابلوهای برق صنعتی احساس شد. این موضوع به ورود فناوری‌های نوین در این حوزه انجامید که توانستند بسیاری از این محدودیت‌ها را برطرف کنند و امکان مدیریت بهینه‌تر و هوشمندتر را فراهم سازند.

در بخش بعدی، به معرفی و بررسی این فناوری‌های نوین و نقش آن‌ها در تحول تابلوهای برق صنعتی پرداخته خواهد شد.

فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی

در دهه‌های اخیر، تابلوهای برق صنعتی به لطف پیشرفت‌های فناوری وارد دوره‌ای از هوشمندسازی و اتوماسیون شده‌اند. این پیشرفت‌ها نه تنها کارایی تابلوهای برق را افزایش داده، بلکه باعث کاهش هزینه‌ها، بهبود ایمنی و افزایش بهره‌وری در صنایع شده‌اند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین فناوری‌های نوین در این حوزه پرداخته می‌شود.

سیستم‌های هوشمند و خودکار

یکی از مهم‌ترین تحولات در تابلوهای برق صنعتی، هوشمندسازی و اتوماسیون این سیستم‌ها است. تابلوهای برق هوشمند به لطف حسگرها و سیستم‌های پیشرفته قادرند به صورت خودکار داده‌هایی مانند جریان، ولتاژ، دما و وضعیت تجهیزات را جمع‌آوری کنند و بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری‌های خودکار انجام دهند. برای مثال، در صورت افزایش بیش از حد دما یا جریان، سیستم هوشمند می‌تواند به صورت خودکار مدار را قطع کرده و از بروز خرابی یا حوادث جلوگیری کند.

مزایای این سیستم‌های هوشمند شامل کاهش نیاز به دخالت انسانی، افزایش دقت و کاهش خطاهای انسانی، بهبود زمان واکنش به مشکلات و افزایش کلی ایمنی سیستم است. همچنین، این سیستم‌ها امکان مانیتورینگ و کنترل از راه دور را نیز فراهم می‌کنند، که این امر به مدیران صنعتی اجازه می‌دهد تا به صورت بلادرنگ بر عملکرد تابلوهای برق نظارت داشته باشند.

اینترنت اشیا (IoT) در تابلوهای برق صنعتی

یکی از فناوری‌های کلیدی که تحول بزرگی در تابلوهای برق صنعتی ایجاد کرده است، اینترنت اشیا (IoT) است. با ادغام IoT در تابلوهای برق، امکان اتصال و تبادل داده بین تجهیزات مختلف فراهم می‌شود، که این امر مدیریت و کنترل بهینه‌تر سیستم‌ها را میسر می‌سازد. تابلوهای برق مجهز به IoT قادر به ارسال داده‌های لحظه‌ای مانند جریان برق، ولتاژ، دما و وضعیت عملکرد تجهیزات به سیستم‌های مرکزی یا فضای ابری هستند. این داده‌ها می‌توانند از طریق نرم‌افزارهای تخصصی یا اپلیکیشن‌های موبایل به صورت بلادرنگ توسط اپراتورها بررسی و تحلیل شوند.

یکی از مزایای کلیدی IoT در تابلوهای برق صنعتی، امکان مانیتورینگ از راه دور و پیش‌بینی وضعیت‌های بحرانی است. برای مثال، اگر یکی از قطعات تابلوهای برق شروع به خرابی کند، سیستم مبتنی بر IoT می‌تواند هشدارهای لازم را ارسال کند و اپراتور را از نیاز به تعمیر و نگهداری مطلع سازد. این فرآیند به بهبود عملکرد تجهیزات و کاهش خرابی‌های ناگهانی کمک می‌کند.

سیستم‌های مدیریت انرژی (EMS)

یکی دیگر از فناوری‌های نوین که در تابلوهای برق صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیستم‌های مدیریت انرژی (Energy Management Systems یا EMS) است. این سیستم‌ها امکان نظارت و کنترل دقیق مصرف انرژی را فراهم می‌کنند. با استفاده از EMS، می‌توان مصرف انرژی را بهینه‌سازی کرده و از اتلاف انرژی جلوگیری کرد. این فناوری به صنایع اجازه می‌دهد تا هزینه‌های انرژی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و در عین حال عملکرد بهینه‌تری داشته باشند.

سیستم‌های مدیریت انرژی همچنین می‌توانند به برنامه‌ریزی بهتر برای استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر کمک کنند. با ادغام این سیستم‌ها با شبکه‌های هوشمند و منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، صنایع می‌توانند بهره‌وری بیشتری از منابع انرژی خود داشته باشند و اثرات زیست‌محیطی را کاهش دهند.

رله‌های دیجیتال و حفاظت پیشرفته

رله‌های دیجیتال یکی از فناوری‌های مدرن در تابلوهای برق صنعتی هستند که جایگزین رله‌های الکترومکانیکی قدیمی شده‌اند. این رله‌ها قابلیت‌های پیشرفته‌تری در حفاظت از تجهیزات و شبکه برق دارند. رله‌های دیجیتال دارای دقت بالا و زمان واکنش سریع‌تری نسبت به رله‌های سنتی هستند و می‌توانند در مواقع بروز خطا به‌طور هوشمند مدار را قطع کنند تا از آسیب‌های جدی جلوگیری شود.

علاوه بر این، رله‌های دیجیتال امکان ثبت داده‌های مربوط به خطا و وضعیت سیستم را نیز دارند، که این اطلاعات برای تحلیل‌های بعدی و بهبود سیستم‌های حفاظتی بسیار مفید هستند. استفاده از این رله‌ها به افزایش سطح ایمنی سیستم‌های برق صنعتی و کاهش خطرات ناشی از خطاهای الکتریکی کمک شایانی کرده است.

فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی با بهبود قابلیت مانیتورینگ، کنترل و حفاظت از سیستم‌ها، تأثیرات مثبتی در بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها داشته‌اند. در ادامه، به بررسی مزایای کلیدی استفاده از این فناوری‌ها در تابلوهای برق صنعتی می‌پردازیم.

مزایای استفاده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی

ورود فناوری‌های نوین به حوزه تابلوهای برق صنعتی، مزایای گسترده‌ای را برای صنایع مختلف به همراه داشته است. این مزایا نه تنها در بهبود عملکرد سیستم‌های برق، بلکه در کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و ایمنی نیز مشاهده می‌شوند. در ادامه، به بررسی برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از این فناوری‌ها پرداخته می‌شود.

افزایش بهره‌وری

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی، افزایش بهره‌وری سیستم‌های الکتریکی و تجهیزات صنعتی است. سیستم‌های هوشمند و خودکار با قابلیت مانیتورینگ و کنترل لحظه‌ای، بهبود چشمگیری در عملکرد کلی سیستم‌ها ایجاد می‌کنند. با استفاده از حسگرها و الگوریتم‌های پیشرفته، این سیستم‌ها قادرند تا داده‌های مهمی مانند جریان برق، ولتاژ، دما و وضعیت تجهیزات را به‌صورت مستمر پایش کنند و در صورت بروز هرگونه ناهنجاری، به‌سرعت واکنش نشان دهند. این موضوع از خرابی‌های ناگهانی و توقف‌های غیرضروری در فرآیند تولید جلوگیری می‌کند و در نتیجه، بهره‌وری کلی سیستم افزایش می‌یابد.

افزایش ایمنی و حفاظت

استفاده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی، به طور قابل توجهی سطح ایمنی را افزایش می‌دهد. رله‌های دیجیتال و سیستم‌های حفاظتی پیشرفته می‌توانند به‌صورت دقیق و سریع در مواقع بروز خطاهای الکتریکی، اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهند. به عنوان مثال، در صورت وقوع نوسانات شدید ولتاژ یا جریان، این سیستم‌ها قادر به قطع سریع مدار هستند که این امر از آسیب به تجهیزات جلوگیری کرده و از وقوع حوادث جدی مانند آتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی پیشگیری می‌کند.

همچنین، تابلوهای برق هوشمند مجهز به حسگرها و سیستم‌های تشخیص خودکار خرابی، می‌توانند در صورت تشخیص هرگونه نقص یا خطر بالقوه، اپراتورها را به سرعت مطلع سازند. این قابلیت باعث می‌شود که اپراتورها قبل از وقوع حادثه، اقدامات لازم برای تعمیر یا تعویض قطعات معیوب را انجام دهند و از وقوع خطرات جدی جلوگیری کنند.

کاهش هزینه‌ها

فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی به شکل قابل توجهی هزینه‌های مرتبط با انرژی و تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهند. سیستم‌های مدیریت انرژی (EMS) با نظارت دقیق بر مصرف انرژی، امکان بهینه‌سازی استفاده از منابع را فراهم می‌کنند و از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کنند. این به معنای کاهش مصرف انرژی و به تبع آن کاهش هزینه‌های عملیاتی است. به‌علاوه، با مانیتورینگ لحظه‌ای و قابلیت پیش‌بینی خرابی‌ها، هزینه‌های مرتبط با تعمیرات اضطراری و خرابی‌های ناگهانی به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

استفاده از سیستم‌های هوشمند و خودکار همچنین باعث کاهش هزینه‌های نیروی کار می‌شود، زیرا نیاز به دخالت دستی در بسیاری از فرآیندها کاهش می‌یابد. در عین حال، طول عمر تجهیزات نیز افزایش می‌یابد، زیرا سیستم‌های نوین به‌صورت پیشگیرانه از خرابی‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند.

ارتقاء قابلیت مانیتورینگ و نگهداری پیشگیرانه

یکی از مهم‌ترین مزایای فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی، ارتقاء قابلیت مانیتورینگ و نگهداری پیشگیرانه است. با استفاده از حسگرها و تجهیزات پیشرفته، اپراتورها می‌توانند وضعیت عملکرد تجهیزات را به‌صورت لحظه‌ای مشاهده کرده و در صورت نیاز، اقدامات نگهداری لازم را پیش از وقوع خرابی‌های جدی انجام دهند. این نوع نگهداری پیشگیرانه از توقف‌های ناگهانی در فرآیندهای تولید جلوگیری می‌کند و به بهبود کارایی کلی سیستم‌ها کمک می‌کند.

همچنین، سیستم‌های مبتنی بر IoT اطلاعات دقیقی از وضعیت تجهیزات را به سرورهای مرکزی ارسال می‌کنند، که این اطلاعات می‌تواند برای تحلیل‌های پیشرفته و پیش‌بینی‌های دقیق‌تر از وضعیت آینده تجهیزات مورد استفاده قرار گیرد. این نوع داده‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا برنامه‌های نگهداری و تعمیرات خود را بهینه‌سازی کنند و بهره‌وری بیشتری از تجهیزات خود داشته باشند.

استفاده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی نه تنها بهره‌وری و ایمنی را افزایش می‌دهد، بلکه هزینه‌های کلی را نیز کاهش می‌دهد و به صنایع امکان می‌دهد تا در محیطی امن‌تر و کارآمدتر به فعالیت خود ادامه دهند. در بخش‌های بعدی، چالش‌ها و محدودیت‌های استفاده از این فناوری‌ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

چالش‌ها و محدودیت‌های استفاده از فناوری‌های نوین

اگرچه فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی مزایای بسیاری را به همراه داشته‌اند، اما اجرای این فناوری‌ها نیز با چالش‌ها و محدودیت‌هایی همراه است. برخی از این چالش‌ها به دلیل پیچیدگی‌های فنی و هزینه‌های بالای اولیه است، در حالی که برخی دیگر به موضوعات امنیتی و نیازهای آموزشی مربوط می‌شوند. در ادامه، به بررسی برخی از مهم‌ترین چالش‌ها و محدودیت‌های استفاده از این فناوری‌ها می‌پردازیم.

مسائل مربوط به امنیت سایبری

با افزایش استفاده از سیستم‌های هوشمند و اینترنت اشیا (IoT) در تابلوهای برق صنعتی، نگرانی‌ها در مورد امنیت سایبری نیز افزایش یافته است. سیستم‌هایی که به شبکه متصل هستند، ممکن است در معرض حملات سایبری قرار بگیرند. هکرها می‌توانند با دسترسی به داده‌های حساس یا کنترل مستقیم تجهیزات، آسیب‌های جدی به سیستم‌ها وارد کنند. به عنوان مثال، یک حمله سایبری موفق می‌تواند باعث قطع برق، اختلال در عملکرد تجهیزات یا حتی ایجاد خطرات فیزیکی جدی برای کارگران و تجهیزات شود.

بنابراین، استفاده از پروتکل‌های امنیتی قوی، رمزگذاری داده‌ها و مانیتورینگ مستمر شبکه‌های متصل، برای مقابله با این تهدیدات بسیار ضروری است. ایجاد تیم‌های امنیتی متخصص در حوزه امنیت سایبری و آموزش کارکنان در مورد تهدیدات سایبری می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند.

هزینه‌های اولیه بالا

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای پذیرش و استفاده گسترده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی، هزینه‌های اولیه بالای سرمایه‌گذاری است. نصب و راه‌اندازی سیستم‌های هوشمند، رله‌های دیجیتال و سیستم‌های مدیریت انرژی (EMS) نیازمند تجهیزات پیشرفته و تخصص‌های فنی بالاست که هزینه‌های اولیه نسبتاً زیادی را به همراه دارد. این هزینه‌ها شامل خرید تجهیزات، نصب، آموزش کارکنان و توسعه زیرساخت‌های لازم است.

اگرچه این سرمایه‌گذاری‌ها در بلندمدت می‌توانند منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های عملیاتی و افزایش بهره‌وری شوند، اما برای شرکت‌ها و صنایع کوچکتر، تأمین این منابع مالی اولیه ممکن است چالش‌برانگیز باشد.

نیاز به آموزش و تخصص

فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی نیازمند دانش و مهارت‌های تخصصی بالاست. کارکنان و اپراتورها باید در استفاده از این فناوری‌ها آموزش ببینند تا بتوانند به‌طور کارآمد با آن‌ها کار کنند و از امکانات پیشرفته سیستم‌ها بهره‌برداری کنند. این مسئله می‌تواند هزینه‌های بیشتری را برای صنایع به همراه داشته باشد، زیرا نیاز به برگزاری دوره‌های آموزشی، استخدام نیروهای متخصص و به‌روزرسانی مداوم دانش فنی کارکنان وجود دارد.

همچنین، فرآیند یادگیری و انطباق با این فناوری‌های جدید ممکن است زمان‌بر باشد و در دوره‌های اولیه، ممکن است باعث کاهش کارایی شود تا زمانی که کارکنان به مهارت لازم برای کار با سیستم‌های جدید دست یابند.

مقاومت در برابر تغییر

یکی دیگر از چالش‌های مهم در پذیرش فناوری‌های نوین، مقاومت در برابر تغییر است. بسیاری از شرکت‌ها و کارکنان ممکن است به دلیل عادت به سیستم‌های سنتی و یا نگرانی از پیچیدگی فناوری‌های جدید، در پذیرش این تغییرات مقاومت کنند. تغییر فرهنگ سازمانی و تشویق کارکنان به پذیرش و استفاده از فناوری‌های جدید نیاز به زمان و مدیریت دارد. عدم مدیریت صحیح این تغییرات می‌تواند به کاهش بهره‌وری و افزایش خطاها منجر شود.

با توجه به این چالش‌ها و محدودیت‌ها، استفاده موفقیت‌آمیز از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت ریسک و آماده‌سازی سازمانی مناسب است. در بخش بعدی، مطالعات موردی و نمونه‌های موفق از پیاده‌سازی این فناوری‌ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

نتیجه‌گیری

فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی تحولی اساسی در مدیریت انرژی و بهبود عملکرد سیستم‌های الکتریکی ایجاد کرده‌اند. با ظهور فناوری‌هایی مانند سیستم‌های هوشمند، اینترنت اشیا (IoT)، رله‌های دیجیتال و سیستم‌های مدیریت انرژی (EMS)، صنایع توانسته‌اند کارایی سیستم‌های برق خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهند و به مزایای قابل توجهی دست یابند.

تابلوهای برق هوشمند با قابلیت‌های مانیتورینگ و کنترل پیشرفته، به بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاهش هزینه‌ها و افزایش ایمنی کمک می‌کنند. این سیستم‌ها با استفاده از داده‌های لحظه‌ای و خودکار، می‌توانند خرابی‌ها و ناهنجاری‌ها را شناسایی کرده و به سرعت واکنش نشان دهند، که این امر به جلوگیری از حوادث و خرابی‌های ناگهانی کمک می‌کند. همچنین، استفاده از اینترنت اشیا و سیستم‌های مدیریت انرژی به صنایع امکان می‌دهد تا مصرف انرژی را بهینه کرده و از منابع به شکل کارآمدتری بهره‌برداری کنند.

با این حال، استفاده از این فناوری‌ها با چالش‌هایی همچون هزینه‌های اولیه بالا، نیاز به تخصص فنی و تهدیدات امنیت سایبری همراه است. اگرچه این چالش‌ها ممکن است در ابتدا مانعی بر سر راه پذیرش گسترده این فناوری‌ها باشند، اما با توجه به مزایای بلندمدتی که ارائه می‌دهند، سرمایه‌گذاری در آن‌ها کاملاً توجیه‌پذیر است.

مطالعات موردی انجام شده در شرکت‌های مختلف نشان داده‌اند که با پیاده‌سازی صحیح این فناوری‌ها، صنایع می‌توانند بهره‌وری خود را افزایش داده، هزینه‌های خود را کاهش داده و به اهداف زیست‌محیطی خود نزدیک‌تر شوند. به‌ویژه در صنایعی که نیاز به عملکرد پایدار و قابل اطمینان سیستم‌های الکتریکی دارند، استفاده از فناوری‌های نوین در تابلوهای برق صنعتی می‌تواند نقشی حیاتی ایفا کند.

در نهایت، آینده تابلوهای برق صنعتی به سمت استفاده بیشتر از فناوری‌های هوشمند و اتوماسیون حرکت می‌کند. با پیشرفت‌های بیشتر در زمینه هوش مصنوعی، تحلیل داده‌ها و شبکه‌های هوشمند، تابلوهای برق صنعتی حتی قابلیت‌های بیشتری برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها خواهند داشت. بهره‌گیری از این فناوری‌ها نه تنها به ارتقای بهره‌وری و ایمنی صنایع کمک می‌کند، بلکه به تحقق اهداف بزرگتر جهانی مانند کاهش مصرف انرژی و حفاظت از محیط زیست نیز یاری می‌رساند.